Kanaalbehandeling

Wanneer is een wortelkanaalbehandeling noodzakelijk?

Een wortelkanaalbehandeling kan om verschillende redenen uitgevoerd worden. Een veel voorkomende situatie is die met hevige kiespijn.
Het levende deel (pulpa) van de tand/kies is dan dermate ontstoken (pulpitis) dat de tandarts de zenuw verwijderd om de patiënt van de pijn af te helpen.
Door de wortelkanaalbehandeling wordt het afsterven van de pulpa niet afgewacht en kan een mogelijke ontsteking rondom de wortelpunt voorkomen worden. De wortelkanaalbehandeling heeft ook een iets betere prognose als er zich nog geen bacteriën diep in het wortelkanaal hebben gevestigd.

In sommige gevallen heeft de kroon van een tand niet genoeg houvast meer om een vulling of een kroon op te kunnen maken.
Na een wortelkanaalbehandeling kan het kanaal gebruikt worden om een stift in te plaatsen, welke als houvast dient voor de vulling of kroon. Een wortelkanaalbehandeling is ook noodzakelijk als de pulpa reeds afgestorven is, of als er een wortelpuntontsteking aanwezig is, zoals in de bovenstaande afbeelding.

De wortelkanaalbehandeling is er dan op gericht de bacteriën uit het wortelkanaal te verwijderen en natuurlijk om te voorkomen dat ze daar weer in binnendringen.
Na het schoonmaken van de wortelkanalen zal ook de ontsteking rondom de wortelpunt kunnen genezen en het bot weer kunnen teruggroeien.
Een wortelkanaalbehandeling wordt een endodontologische behandeling of kortweg endo genoemd.
De behandeling vindt over het algemeen plaats onder verdoving en is zonder acute ontsteking bijna altijd pijnloos uit te voeren!

Wortelkanaalbehandelingen kunnen uiteen lopen van vrij makkelijk, bij bijv. een voortand met één kanaal tot zeer moeilijk bij een bovenkies met vier kanalen en kromme wortels. De gemiddelde behandeltijd kan uiteen lopen van ongeveer een half uur tot anderhalf/tweeenhalf uur, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad.
Meestal wordt in de eerste zitting in korte tijd de kanaalbehandeling alleen gestart (endostart) en de patient van de pijn verlost, waarna een langere afspraak gemaakt kan worden voor het afmaken van de behandeling.

Rubberdam / Cofferdam

De behandeling zal over het algemeen plaatsvinden met behulp van een rubberdam.
Door een klemmetje op een tand/kies te plaatsen kan er een rubberlapje achter gespannen worden, waardoor een tand of kies geïsoleerd kan worden van de rest van de mondholte. Het voordeel hiervan is o.a. dat er geen speeksel (dus bacteriën) in de wortelkanalen kan komen tijdens de behandeling, maar ook dat er niet snel spoelmiddel en/of vijltjes in de mond kunnen vallen.

Vijlen

De tandarts zal een opening in de tand of kies moeten maken, zodat de wortelkanalen goed toegankelijk worden. In de afbeelding bovenaan dit onderwerp is schematisch een geopende kies te zien met een vijltje in een van de wortelkanalen, in de bovenstaande foto is dezelfde situatie weergegeven tijdens een wortelkanaalbehandeling.

Na het openen en opzoeken van de kanalen, moeten deze ruimer en schoongemaakt worden. Het ruimer maken van de kanalen wordt gedaan met verschillende soorten vijltjes met een verschillende vorm en dikte. Sommige vijltjes worden door de boor aangedreven, andere worden met de hand gebruikt.

Op de röntgenfoto kan de tandarts schatten hoe ver het vijltje in het wortelkanaal gestoken moet worden. Dit controleert hij met een lengtefoto, waarvan een voorbeeld links te zien is. De wortel moet tot bijna aan de wortelpunt (apex) worden gevijld en gereinigd, mocht uit de lengtefoto blijken dat de de lengte tekort of te lang is dan kan deze worden aangepast. Tussen het vijlen door wordt gespoeld met een verdunde chloor-oplossing, dit zal de bacteriën in het wortelkanaal doden.

Als het wortelkanaal voldoende ver en ruim is opgevijld, kan het gevuld worden. Het wortelkanaal kan op verschillende manieren gevuld worden. Bijna alle technieken gebruiken een soort rubber, guttapercha genaamd en cement als vulmateriaal. De guttapercha wordt vloeibaar of in de vorm van stiftjes in het kanaal gebracht.

Foto van vijl in wortelkanaal

Verschillende vijlen bij een wortelkanaalbehandeling

Röntgenfoto wortelkanaalbehandeling

Guttapercha

De wortelkanalen zijn gevuld en de ontsteking aan de wortelpunt (apex) is bijna verdwenen. In werkelijkheid duurt het vaak een half jaar voordat duidelijk de eerste verbeteringen te zien zijn en het kan wel enkele jaren duren voordat de ontsteking helemaal verdwenen is. De klachten verdwijnen over het algemeen wel binnen enkele weken tot maanden.

Guttapercha stiften, waarmee het wortelkanaal gevuld kan worden